AD&D, Pathfinder i Czwarta Edycja

Ostatnio rozmawiałem z Gonzem na temat wydania nowych gier RPG na polskim rynku. W pewnym momencie spytał mnie o Pathfindera, któego podobno wydaje Q-Workshop. Poprosił, abym wyjasnił o co w nim chodzi, " z czym się go je" i odpowiedź ta rozrosła się do notki.

Pathfinder... rok temu byłem jego fanem bo system ma sporo mocnych punktów i usprawnia D&D 3.x Niestety, nadal to jest edycja 3.x. Zaletą gry jest to, że z bohaterem na każdym poziomie coś się dzieje, nie rozwój nie ogranicza się tylko i wyłącznie do zwiększenia ilości punktów życia, umiejętności, rzutów obronnych. System uporządkowano, zasady skodyfikowano, wyjaśniono niejasności i usunięto błędy poprzednich edycji. Tworzeniu Pathfindera towarzyszyły największe playtesty w historii RPG, jakie kiedykolwiek miały miejsce. Paizo Publishing udostępniło do nich wersję beta: kompletny podręcznik w wersji pdf, do ściągnięcia za darmo i gry. Postanowiłem spróbować, pokazałem moim chłopak z drużyny To Epic and Beyond! i postanowiliśmy przekonwertować bohaterów, uwiedzeni grywalnością, dopieszczeniem bohaterów i możliwościami. Nie tylko my, wielu innych graczy również poszło w te stronę, pomagając projektantom Pathfindera tworzyć grę dopracowaną i taka, jaką chcieli gracze. Efektem jest 400 stron zasad. I to jest największa bolączka tej gry.

Mała dygresja: motywem przewodnim d20 jest równowaga i równouprawnienie: pomiędzy postaciami graczy, pomiędzy bohaterami,a potworami, magicznymi przedmiotami, czarami, wszystkim. D20 jest takim systemem, w którym każdy element ma swoje miejsce i współpracuje z innymi. jeśli się jakiś pominie, zapomni, usunie, gra zaczyna się "chwiać": bohaterowie albo ich wrogowie stają się wyraźnie słabsi/mocniejsi, walka okazuje się nie do przejścia lub bohaterowie przetaczają się po wrogach jak walec i w zasadzie niezasłużenie dostają xp.

Wracam do głównego wątku. Pathfinder to 400 stron zasad, które się ze sobą zazębiają, współpracują i współgrają. Dla przykładu, opis stanów w jakim może się znaleźć bohater to około pięciu stron tekstu. Oszołomiony, ogłuszony, oślepiony, krwawiący, ranny, umierający itp. Każda inaczej wpływa na cechy, testy ataku współczynników itp. Jeśli chcesz poprowadzić fair, ani nie ułatwiać, ani nie utrudniać, jeśli gracze mają poczuć, że grają w d20, musisz je wszystkie uwzględniać. Dla przykładu, ja zapomniałem o tym, że demon poruszając się miał +4 do AC przeciwko Attack of Opportunity i przez to gracze zabili go w piątej rundzie walki (dwa trafienia jakie otrzymał, za spore obrażenia nie powinny go były sięgnąć). Stąd zaczęły się pytania: "To aby na pewno on był? coś za łatwo nam z nim poszło. Niby taki straszny, a padł jak kawka..."

Powiedzmy sobie wprost, nie ogarniam tych 400 stron reguł, to za dużo dla mnie. Mam pracę, muszę pamiętać trylion haseł, numerów PIN, gram w planszówki, czytam tez inne RPG. Moje możliwości pamięciowe są ograniczone. Ostatnio prawie dwa tygodnie spędziłem szykując fiszki z czarami, featami i stanami bohaterów. Nie dokończyłem ich, bo zdałem sobie sprawę, że całą energię poświęcam na tworzenie pomocy do reguł, które miały nam umożliwić fajną zabawę. Gdzie czas na obmyślanie ciekawych przygód, niecodziennych NPC-ów czy egzotycznych lokacji? Halo? coś tu nie gra, prawda?
Nie znoszę szperać w podręczniku jakiejś dupnej regułki (czy jak bohater straci cała Siłę umiera, czy tylko jest sparaliżowany?), nie mam już takiej pamięci, żeby wkuć na je pamięć, a raz na jakiś czas okazuje się, że jest ona niezbędna. Bo w tej chwili w drużynie jest jeden czarodziej, NPC a Cienie wyssały go z siły do cna. Od jego życia zależą dalsze losy przygód i poczynania drużyny. Nie znając systemu od podszewki, nie jestem w stanie przewidzieć możliwe comba, samemu wymyślić własne, które podniosą poprzeczkę i zmuszą graczy nie tylko do rutynowego rzucania kośćmi i deklaracji: "Power Attack i daję ile fabryka dała", ale do myślenia kreatywnego. Boję się, że zamiast dostać wymagających przeciwników, moja drużyna dostaje słabeuszy, których nie potrafię poprowadzić zgodnie z regułami i w ten sposób "okradam" ich z "100% Pathfinder Experience".

Reasumując, system rozrósł się do potwornych rozmiarów i dla mnie jest nie do ogarnięcia.


Edycja 4 D&D jest podobna, choć jeszcze bardziej uporządkowana i podana na tacy. Niestety, zastosowano tam kilka rozwiązań, które mnie odstręczyły, dlatego nie gram na niej. Nie podobają mi się healing surge, system mocy, jakieś kręgi teleportacji, nowe rasy, a nade wszystko dziwne zdolności pokroju fey step. Gdyby taka zaistniała w świecie fantasy (, bez sensu byłyby kraty, zamki w drzwiach itp. no elfi złodziej po prostu by się za nie przeteleportował. Darujcie sobie argumenty o tym że mało ludzi o niej wie, bo to elfia zdolność, jedno udane jej użycie i już wszyscy bogacze by się głowili jak przed nią się bronić. To nie jest D&D w które grałem, a MMORP bez prądu. Rozumiem, że być może nie nadążam za współczesnością, ale nie będę grał w coś, co mi nie odpowiada. wolę juz mariaż RPG z grami planszowymi (WFRP 3). Co więcej, edycja ta jest jeszcze bardziej rozdrobniona, niż AD&D. Żeby poprowadzić Dark Suna będę potrzebował podręczników: "świętą trójcę", Players Handbook 2 (zasady psioniki) no i dwóch książek do świata. a myślę o powrocie do AD&D 2E

Stąd czule wspominam, nie tylko ja, ale i moja drużyna także, czasy gry w AD&D. wydawało nam się wtedy, że system jest skomplikowany, ale kiedy spojrzę na rozdział o walce i kliku modyfikatorach do trafienia, na twarzy mam uśmiech. Okej, sporo w AD&D anachronizmów, ale można je zmienić, ten system wbrew pozorom bardzo łatwo przyjmował zmiany i nic się nie waliło.

Jak na chwile obecną, z fana Pathfindera przeszedłem na pozycję chłodnej oceny. Komplikacja zasad jak dla mnie osiągnęła punkt krytyczny (ze strachem myślę o nadchodzącym Advanced Player Guide), uniemożliwiający bezproblemową rozrywkę, a zamienia się w buchalterię. Wyobraźcie sobie taką sytuację: w trakcie walki działają trucizny obniżające współczynniki (na 23 rundy), czary niewzbraniające (pierwszy na 4 rundy, drugi na 12), bohaterowie używają specjalnych mocy (barbarzyńca szału, mnich ki). Wychodzi na to, że co rundę trzeba przeliczyć premie do trafienia, rzutów obronnych, Klasę Zbroi i modyfikatory do współczynników! więcej będzie słupków, niż odgrywania ról, każdy z graczy powinien mieć chyba netbooka z Excellem.
To nie dla mnie. Ja tak nie gram.

Kampania, która obecnie prowadzę na zasadach Pathfindera miała spełnić kilka założeń: powrót do RPG i regularnego grania, to się udało. Miała też odpowiedzieć na pytanie, "czy ta trzecia edycja jest fajna?". Dała odpowiedź, ale inną, niż się spodziewałem.

Czyli co?

Powrót do AD&D?
Bardzo prawdopodobne.

Retro-gaming?
Jeśli Druga Edycja AD&D to retro-gaming, to tak. Dalej raczej się w czasie nie będę cofał.

P.S.
Polecam też artykuł TOR-a porównujący edycję trzecią i czwartą.