Dziewice czyli potrzeba ewolucji

Rozmowa na temat Oka Yrrhedesa uświadomiła mi, jak trudno jest zacząć grać w RPG osobie, która nie miała styczności z tym hobby. Pal licho, jeśli ma znajomych, którzy są otrzaskani w temacie i na bezpośrednim przykładzie pokażą, o co chodzi. Taka osoba nauczy się jak grać, naśladując "mistrzów" pozna realia sesji: przechodzenie od bycia sobą do bycia postacią, zmianę narracji z dowolnej w ograniczoną regułami walki, różnorodność stosowania zasad itp. Zasadniczo, taki sposób wprowadzania w RPG istniał od początku tego typu rozgrywki i większość z ludzie których znam, tak zaczęła swoja przygodę z grami. Okrzepnąwszy, wciągali się w RPG lub z nich rezygnowali. Jeśli wybierali te pierwszą drogę, stawali się coraz lepszymi graczami, a potem sami zaczynali prowadzić. niemniej, ów pierwszy etap, gdzie nowa osoba musi nauczyć się scalać zasady z całkowitą dowolnością świata i swobodą graczy, jest ogromnie trudny i krytyczny dla czerpania satysfakcji z grania w gry fabularne.

Każdy bez mała podręcznik zawiera rozdział t.: "Co to jest RPG?". Ilekroć czytam takie wprowadzenie, przed oczyma mam kogoś, kto dopiero wchodzi w ten świat. Kupił grę, bo gdzieś widział jak ludzie się bawią i postanowił sam sprawdzić. Wczytuje się więc w zasady, poznaje mechanikę, świat danej gry i próbuje wymyślić, jak to ma w praktyce działać. Jak napisałem, pół biedy gdy w jego otoczeniu jest jakiś gracz. ale co będzie się działo, jeśli taki człowiek i jego koledzy nie bawili się jeszcze w RPG? Co, jeśli są zdani na własne siły i sami muszą dojść do tego, jak grać?

W obecnych czasach są zgubieni.

Spoglądam na moją półkę z grami i staram się wyobrazić taką hipotetyczną grupę "erepgowych dziewic", które wchodzą na to poletko. Ich przyszłość nie wygląda różowo, raczej zmierzają ku jaskini smoka, niż puszczy jednorożców.

(A)D&D? Zanim taka grupa zacznie grać, musi kupić około 4 książek (PHB, DMG, MM i jakiś świat). Każda z nich to kilkaset stron materiału do przetrawienia (tacy ludzie nie potrafią jeszcze odrzucić tego co ważne, bo brak im narzędzia pozwalającego ocenić co jest potrzebne, a co nie), spory wydatek, który trzeba ponieść, zanim zacznie się grać. Ilość reguł i łamiących je zasad jest ogromna, podobnie jak mocy, zdolności oraz czarów. Wszystko to zasypuje takie świeżynki jak lawina. Ile błędów przełkną, zanim ktoś uzna, że to nie dla niego?

Pathfinder. 450 stron zasad plus bestiariusz, świat trzeba stworzyć we własnym zakresie. Reguły są bardzo szczegółowe, praktycznie starają się opisać każdą zaistniała sytuację. Mnie po półtora roku udaje się prowadzić walkę bez błędów!

Warhammer 2E. Powiedzmy sobie szczerze, WFRP2 to D&D oparte na mechanice k100. Nadal mamy sporo Zdolności i Umiejętności, trzeba dobrze znać podstawkę (sporo reguł, modyfikatorów) i zakupić tak ze dwa dodatki oprócz Księgi Zasad.

Warhammer 3E. Z jednej strony dosyć proste reguły, z drugiej ogrom materiału przerzuconego na karty. Osoby które grały w Descenta czy inne gry planszowe ocierające się o RPG będą miały ułatwiony start. Szybko chwycą o co chodzi, jedyny kłopot to nagła dowolność i możliwość do wyjścia poza planszę. Niemniej, żal mi tych "hipotetycznych świeżynek", które zostaną zasypane masą rożnych rodzajów kart, znaczników, terminów.

Savage Worlds. Tu jest lepiej, bo mechanika jest prosta, choć jak się wczytać w moce nadprzyrodzone, zwłaszcza dziwna naukę, można się pogubić. Ale jak na start, zwłaszcza dzięki Jeździe Próbnej, wystarczy i powinien gładko wprowadzić dziewice w temat.

Nie bez kozery podaję przykład Jazdy Próbnej Savage Worlds na samym końcu. Uważam, że grzechem obecnie produkowanych gier fabularnych jest nadmiar materiału i jego zbytnia  komplikacja. Ludzie w moim wieku, obarczeni obowiązkami, pracą, rodziną nie mają czasu na poznawanie i wkuwanie niuansów zasad, które rozrastają się do instrukcji na ponad czterysta stron. Z drugiej strony z nowi gracze, wchodzący w hobby, mogą się doń zniechęcić, kiedy po raz któryś sesja zamieni się w grzebanie po podręczniku i analizie skomplikowanych reguł.

Innymi słowy, sugeruję że gra fabularna powinna się rozwijać wraz graczami i ich bohaterami. Coś na kształt Menzera i jego BECMI, albo przynajmniej tego, jak sobie te grę wyobrażam. Reguły dla początkujących są proste: wprowadzane są tylko takie, które mają związek z przygodami, potworami, pułapkami na jakie mogą się natknąć bohaterowie. Maja nauczyć najbardziej podstawowych koncepcji gry, jednocześnie umożliwiając już rozgrywkę. Poziom komplikacji powinien oscylować w okolicach Oka Yrrhedesa.

Kolejny etap to wprowadzenie zasad dodatkowych: wpływu pogody, stanu zdrowia, chorób itp. Wraz z nimi pojawią się nowe moce, zalety, wady, opcje walki, bronie i reguły specjalne. Znów, maja być one dopasowane do tego, z czym przyjdzie się borykać bohaterom. Pierwszy i drugi etap, scalone ze sobą, powinny dać mechanikę o komplikacji porównywalnej do Savage Worlds. Z jednej strony system byłby nadal dosyć prosty, ale dawał więcej możliwości, pola do wykorzystania zdolności bohaterów, ich umiejętności, czarów, mocy, specjalnych zasad czy magicznych przedmiotów. Zakładam, że przejście każdego z tych etapów to powiedzmy pół roku gry, tak aby reguły stały się jasne, wręcz instynktowne, aby każdy był w stanie się z nimi zaznajomić i je poznać.

Trzeci etap to dalszy rozwój bohaterów i wprowadzanie do gry kolejnych modułów. być może będą to zasady do zarządzania włościami, prowadzenia armii, bitew, lojalności poddanych. Pewnej komplikacji mogą też ulec podstawowe elementy gry: magia z prostych czarów przygodowych stanie się alchemią, demonologią, wizjonerstwem. Wojownik, znany i podziwiany, może zacząć studiować sztukę szermierki, walki bez broni itp. Poziom komplikacji powinien podnieść się do mniej więcej tego, jaki znamy z D&D 4E.

Takich rozszerzeń mogłoby być wiele, tyle, na ile będzie zapotrzebowanie. Ważne jest aby, pomiędzy nimi była wyraźna linia podziału i aby istniała możliwość wykorzystania, po odpowiednim uproszczeniu, elementów z wersji wyższej, w wersji niższej. Taki system mógłby przyciągnąć wielu graczy, zarówno starych jak i młodych, umożliwić bądź powrót do gry weteranom lub rozpoczęcie zabawy młodym.